Joop Verharen en scheepswerf en jachthaven De Rietpol
Medio 2019 verhuisde Emiel Verharen naar Friesland en werd De Rietpol verkocht aan een projectontwikkelaar in Muiden. Daarmee kwam er een einde aan de ruim 80-jarige geschiedenis van dit familiebedrijf in Spaarndam. In deze nieuwsbrief geven we een korte terugblik op de geschiedenis van scheepswerf en jachthaven De Rietpol.
De legende
Ooit zou de legendarische Spaarnwouder reus Klaas van Kieten zand uit zijn schort hebben gemorst, toen hij in één stap over het Spaarne wilde stappen. Het schort scheurde en het zand belandde in het water en zo ontstond De Rietpol. Het is een aardige legende, maar meer ook niet.
In de praktijk was De Rietpol, in de 17e eeuw nog ’t Woerdereiland genaamd, een drassig eilandje in het Spaarne, waar vroeger een paar binnenvissers hun netten boetten en hun fuikenstokken bewaarden. Later gebruikten Rijnland en IJsclub Nova Zembla het eiland als opslagplaats.
De start als eenmansbedrijf
Joop Verharen (1915-1988) richtte op 10 juni 1936 scheepswerf annex jachtwerf De Rietpol op. Het eilandje was inmiddels opgehoogd met puin afkomstig van de Koudenhorn Kazerne in Haarlem. Er kwam ook een oeververbinding langs het remmingwerk naar de Taanplaats. De verbinding met de vaste wal bij de Pol werd aanvankelijk onderhouden met een roeiboot, later met een pontje. In het begin was het hard aanpoten voor Verharen. Hij werkte alleen en deed alles zonder machines. “Alleen een stoomketel om de delen te stomen, had ik al gauw”, vertelde Joop in 1987 aan het Dorpsorgaan. Tijdens de oorlog was De Rietpol een schuiloord voor Joodse onderduikers en een opslagplaats voor wapens van het ondergrondse verzet.
Na enkele invallen van de Duitse bezetter werd de brug langs het remmingwerk afgebroken. In 1944 kwam er een lage, smalle (ophaal)brug naar de Pol op dezelfde plek als de huidige verbinding.
Groei en ontwikkeling
Na de oorlog begon de scheepswerf te groeien en in 1946 werkten er inmiddels 12 man. Duitse houten mijnenvegers werden op de werf omgebouwd tot houten kotters en later bouwde het bedrijf ook grote zeiljachten. Op het hoogtepunt had Verharen 54 man in dienst. Piet de Meester, voorheen werkzaam bij Stapel, was zijn werfbaas. Aan opdrachten geen gebrek, want de werf bouwde onder andere coasters, grote trailers voor Frankrijk en kotters voor België en Denemarken. In totaal zijn er zo’n 50 schepen gebouwd.
In de loop der jaren was Joop Verharen zelf een markante Spaarndammer geworden. Hij heeft veel betekend voor het dorp en het verenigingsleven en in 1986 werd hij benoemd tot erevoorzitter van Nova Zembla.
Na de crisis een nieuwe koers
De teruggang begon tijdens de oliecrisis in 1973 en het werd nog erger na het inzakken van de huizenmarkt. Vanwege de hoge olieprijs werden er geen vissersschepen meer gebouwd, terwijl zeiljachten veelal werden betaald uit een tweede hypotheek op de eigen woning. Toen de huizenprijzen niet meer stegen, bleven de orders uit.
Daarna legde de werf zich toe op de bouw van kleinere jachten naar een eigen ontwerp. Alleen was er steeds minder vakbekwaam personeel beschikbaar om die opdrachten te kunnen uitvoeren. Naast vader Joop was inmiddels ook zoon Emiel (geb. 1948) in het bedrijf gekomen. De Rietpol begon zich steeds meer toe te leggen op reparatie en onderhoud van schepen en op zomer- en winterstalling. In de winkel – Ship in Shop – waren scheepsbenodigdheden te koop, zelfs complete scheepsdieselmotoren waren er op voorraad leverbaar. In de jachthaven was ruimte voor 100 vaste ligplaatsen en 25 passanten ligplaatsen.
Medio 2019 werd, met de verkoop van het bedrijf, dit hoofdstuk in het geschiedenisboek van Spaarndam omgeslagen.
Verantwoording:
- Dit verhaal is o.a. gebaseerd op een drietal artikelen uit het Dorpsorgaan van maart 1987, juni 1987, juni 1988 en op “Jacht- en scheepswerf De Rietpol” uit het boek Spaarndamse Bedrijvigheid in de vorige eeuw, een uitgave van de HWS uit 2005.
- Foto De Rietpol in 1962: Beeldbank Noord-Hollands Archief, Haarlem.
- Foto’s personeel en Joop Verharen uit boek Spaarndamse Bedrijvigheid.